Tuu (Lamb)

Tuu (Lamb)

Kan Bible cathiang ih in zirh mi "Tu" Lamb hi na ruat ttha dah maw? Kan Bible hmun tamzet ah Tu thuhla hi a rel. Kan nih misual, Pathian doral pawlhrang ih remdaihnak in tuah sak ih kumkhawnunnak kan ngah theinak ding ah Pa Pathian in in timlamsak mi, in simzirh duh mi thutak asi. "Tu" cun Jesu Khrih a khih hmuh. ( Zumtu nang le kei tla a simsawh can a tam zet )

1. Gen. 4:3-7 ; Tu cu sual thlahnak, Pathian thinlung lungawidiriam ter ding ih khangthawinak ih hlan a si.( Heb. 11:4 ) Tu cu Pathian tlawnlungawinak ding ih Hlan a si. Misual nang le kei ih kan ttul mi cu Tlawnlungawisak tu a si.

2. Gen. 22:6-8 ; Cui Tu cu mi pakhat Isaac ih aiawh tu ah khangthawinak ih hlan a si. Hi tawk ih hlan mi " Tu," cun Aiawhnak a sim duh. Khrih kan aiawh tu. Kan ai in awh sak thei tu Leitlun mi le vanmi lak ah zohman an um lo a si nan a mah Pa Pathian in in tuansak,reminruatsak ih a fapa in pe.

3. Exo. 12:37, 22-23 ; Cui Tu cu insang pakhat hrang ih khangthawinak ih hlan a si. Inn sangka ih man mi Tu thisen cu Pathian thinhengnak lak ih sin Kilhimtu a si. Khrih thisen cu kan himnak a si. Thisen sunglawi cun in kilhim thei nak ding ah Tu cun a nun a liam a tul. Khrih kan hrang ah nunliam in a thisen sunglawi thawn kumkhua in in kil him.

4. Lev. 16 ; Tu cu Miphun pakhat hrang ih khangthawinak ih hlan a si. Pathian hmai le milai hmai ih Thiam in co ter tu a si. Cu ruang ah ( khangthawinak ran pa 2 ) an rak hlan. Thiam kan co thei nak ding ih khangthawinak in tuahsak tu cu sawiselbo (Character - without blemish) a si nak in zirh. ( Sawihnawm ding um lo - Vawi 20 ) kan hmu thei (Lev. 22:21 ).

5. Isai. 53:6-8 ; Tu cu mitampi hrang ah khangthawinak ih hlan a si. Sual camsiat nak hmuah hmuah inrulhsak, intuarsak ( in samsak ) nak hmuhsak tu a si. Isaiah cun A tlun ih kan sim mi Tu ti mi cu rannung si lo in Milai ( Person ) asi zia in sim zirh duh.

6. Jn.1:29,35; Tu cu leitlun mi hmuah hmuah hrang ah khangthawinak ih hlan a si. Sual ruang ih kan tawnding le pek ttul mi hmauh hmuah cu sambau ziang hman umlo in in thenfai sak thluh ti mi in zirh duh. John cun mipakhat a si zia lawng si lo in Khrih Jesu ngei a si kha in sim zirh duh.

7. Acts. 8 ; Tu cu Judah mi pawl hrang lawng si lo in Gentile mi pawl hrang khal ah khangthawinak ih hlan a si. A zumtu pohpoh hrang ah rundamnak kan co ti mi in zirh duh. Tu ti mi cun Mipakhat a sim lawng si lo, Khrih Jesu a si zia a sim ih hlei ah, cui Khrih Jesu cu Pathian ih thutiam fapa a si zia in zirh duh.

8. 1Pet. 1:18-21 ; Tu cu Leitlun semhlan ih si ( all history ) san mureng hrang ih khangthawinak ih hlan a si. Tlen, man pe ih leimi kan si kha in zirh duh. Khrih Jesu cu a liam cia mi ( OT ) ah si seh (NT) mi hmuah hmuah A thisen thianghlim siat thei lo thawi in Tlentu a si hi a sim duh.

9. Rev. 5 ; Tu cu Lal tohkham ah to in Lei le van uk tu sang bik ah a um. Uktu Lal sangbik, ropibik a si nak kha in zirh duh. Khrih cu sal dinhmun la in thihnak tiang kan sualnak ruang ah a tuar, nan hmailam caan hrang ah Uktu ropi a si nak in sim duh ( Rev. 5:6-8 )

10. Rev. 21-22; Tu cu Leithar le vanthar ah sanmureng ih uk tusangbik a si. Kumkhaw sunlawinak thawi uktu a si nak in zirh duh. Tu a si mi Khrih Jesu cu sanmureng ih Uktu Siangpahrang a si zia in sim duh, a lalnak hin tawpni, cemni a nei nawn lo ( Rev. 21:1-22:5 ).

Pathian in malza lo sawm vivo hram seh.

Pastor James San Thawm Thang
N.Okkalar GBC
Yangon

Christian pawl ih kan rawl ulh hi, Bible in ziang tin a sim?

Bible in rawl ulh ding in a fial lo. Pathian khal in rawl ul ding in Christian pawl a forh fial lo. Cu laifangah Bible ih rawl ulhnak kan hmuhmi thatha, hlawknak, le hlawhtlinnak then khat tla kan zoh tlang kei. Bible ih kan hmuh thei mi cu Dungthluntu (Tirhthlah) sung ah Zumtupawl in thu pawimawh  an relcat (sungphiat) hlanah rawl an ul ta (Dungthluntu 13:2; 14:23). Rawlulh nak le thlacamnak ti mi hi a pehtlai aw mi a si (Luke. 2:37; 5:33). Mi tampi in rawl an ulh can ih an tumtah mi cu rawl ei lo ih um a si bik. Cu hnak in rawl ulh ti mi ih a tumtah mi ngaingai cu kan mit leitlun thilri ih kan mennak kha tawp thluh in Pathian lawng rori zoh ngaihsak ding a si sawn. Rawl ulh ahcun Pathian thawi kan pehtlaihawk nak thungai thlak ih ruah ding a si.  Rawl ulh ih hlawknak cu ruahnak thar,  beiseinak thar, le Pathian hnen ih hngat awknak ah kan nun in hruai lut.

Bible in rawl ulh a rel mi hi a tam sawn cu rawl ei lo a si theu nan, thil dang ulh bet ding kan neih mi cu, Rei lo te sung tal thil dang hmuahhmuah tan ih a mah Pathian lawnglawng ngaihsak khal hi “ul”  ti mi ih duhsan mi a si ve thei a si (1Kor. 7:1-5). Rawl ulh ti mi hi tikcu bi khiah nei ih tuah mi a si ruangah can saupi kan tuah a si le taksa a siatsuah thei. Rawl ulh ih tumtahmi ngaingai hi taksa hrem nak a si lo, cu hnakin Pathian hmaitawn rori tawn nak a khih hmuh sawn. Rawl ulh hi tidan pangai vek men ih ruat ding a si lo. Bible ih a sim duh mi rawlulh khal hi taksa khing rittuk ti zangnak men a si lo, cuhnak in Pathian thawi thuk sin ih pehtlaiawknak ding a si. Zo khal in ulh thei cio a si nan rawl kher hi cu an ul thei lo tla a si mai thei. Mi hmuahhmuah in can rei lo te sung cu thildang tlansan tahrat in Pathian thawi naihawk sinsinnak dingah can an hmang thei, hi khal hi “ul” ti ih simduh mi  cu a si ve.

Hi leitlun thilri kan hmuh theimi hmuahhmuah kan cawlh sannak ihsin tlamtling zetin Khrih ih thu ngaihsak theinak kan nei. Rawl ulh ti mi hi kan duhmi ti kimnak ding men a si lo. Rawl ulhnak in Pathian ruahnak a va ti dang lam lo ih, kan mai nun in thleng sawn. Rawl ulhnak hi mi ai in ka thlarau mi sawn ti langawk tirnak a si lo. Rawl ulhnak in ngaitlawm awknak le lungawinak thlarau mizia a suah tir. Matt. 6:16- 18 nak in a rel fiang zet, Rawl na ulh tikah mi ti tiraw (Hansawng/ hypocrites) pawl ih an ti dan vekin na hmui hmelah lang tir hlah, an nih cun an rawl ulh midang in in hmu hai seh ti rori an mithmai ah an lang tir. Thutak ka lo sim an nih cun a lawm man an hmu thluh zo a si. Rawl ul ih thla na cam tik ah na lu sa hriak thih aw la na hmai tha ten phiah aw la, mi hnenah na rawl ulh a lang lo ding nan, hmuh theih lo na Pa Pathian hnen ah na lang, a nih in a thup tei na tuah mi hmuah hmuah a lo hmu ih malza a lo sawm ding.
Recommended Resources: A Hunger for God by John Piper and Logos Bible Software.

Bible hi kan hrangah ziang tluk a sunglawi ti Psalms 119, hmang ih simfiangnak

Psalm 119 ngan tu hi zo asi ti theihfiang a si lo nan cangan tu hi Pathian thutak ( Bible ) a nun ih a duhzia luangliam mi cu a run ngansuak. Psalm 119 hi Cang ( afate ) pa 8 vivo ih tthen a si. Heb. Mi pawl hrangah cun Number hin umzia an nei zet. Hebrew concept ih si thlir tik ah Number 8 hi cun , ( hlei nek nek, luangliam, khatliam Tharthawhsal ) ti vek pawl hi a hmuhsak. Cucun, tuisun ih zumtu nang le kei ih nun ah cun Pathian Thutak ( Bible ) kan hrang ah a tawk thlep thlep/ a famkim nek nek, tengsam mi umlo ti mi hi in hmuhsak. Cu
ruang ah Kan kutsung ih kan neih mi Pathian thutak Bible hiziang vekha a si ti mi hi Phunthum ih tthen in kan zohkhawm ding ah ka duh.

I. Pathian Thutak Bible cu

a. Thianghlim ter tu ( Water for Cleansing ) ( V. 9 ) Cang 9-16 tiang hi Sual sung ih si luatnak le nehnakthu phuansuah mi an si. Ziang tin Mino cun ziazattha le thiang a neih thei ding? Nitin kan nun ih sual ngamthlemnak pawl hi kan neh thei nak ding ah Pathianthutak ( Bible ) hi siar / nunih thlun lawng lawng ah kan neh thei. Pathian thutak Bible kan siar , nunih kan thlun le veten lenglam nun si seh sunglam nun si seh cui thutak cun Tidai ih kan
taksa a thianfai ter bang ih in thianghlim ter ve. ( Jn. 15:3; Eph.5:25-27 )

b. Rosunglawi ( Wealth and treasure ) ( Vs. 14, 72, 127, 162 )
Christian tampi hin Pathianthutak Bible hi a man khunzia kan thei ngaingai ttheu lo. A cabu kan leinak man lawng vek hi kan rel lengleng ttheu nan, a sung tuktak muril ih Hlut zia hi kan thei pop ngaingai lo. Leitlun hluilawn thilri pawl hi cu ziangtluk ih an man a khunkhal le leisal theih tla an si, a sin an thutak Bible hi hlo
bepbep pang seh la neihsal/ ngahsal a theih nawn lo. Kan nun ih a mankhung miangmo bikmi hi In duhdawttu kan Cung Pathian ih duhdawtnak Cabu hi a si.

c. Tthian rual ttha ( Companion and friend ) ( V.24 )
Cangan tu hi Khualtlawng mivak a si ( V.19 ) mipuarthau le Hotu pawl ih hnawnmi le phiarmi a si ( Vs. 21, 23 ). Cui dinhmun sia zet ah ding khal seh la cangan tu in ruahnak pe tu le a lamzin khihhmuhtu dingih a kut sung ih a kaih ( nun ih a thlun ) ring ring mi cu A thutak ( Bible ) hi a si ( Thuf. 6:20-22 ). Kan thubawhcah mi le kan tuahding ziang kim a sual lo nak ding ah Pathianthutak hi kan rualttha bik ah hmang uh si. Ziang tik lai khal ah, ziang vek hmun khal ah anih cun ruahnakttha kan nunnak ih duhnung um lawng lawng mi a pe ring
ring. Na rual ttha bik ruannak lo petu hi Bible si ring ring hramseh.

d. Kansak ding mi Hla ( A song to sing V. 54 )
Kan nun ih khatliam mi le kan nun in tham tu bik ttheu hla pawl hirin lo pipi ah kan kaa in kan au suak ttheu. Hi lei tlun ah hin khualtlawng mi kan si vek in Lunglennak, umharnak ti pawl hi kan nun ah an thleng ttheu. Cuican ah cun mi tam pi cun Leitlunhla ( Love song) hi kan au tualto ttheu. Pathianfa nang le kei cu ziang vek din hmun
khal kan thlen tik ah kan nun sung muril ih si kan sak ding Hla cu Pathian thutak ( Bible ) hi a si. Ziang ah ti le kan nun ih lunglennakle umharnak pawl hmuah hmuah in hnem thluh thei tu cu Pathian Thutak Bible lawng a si ruang ah asi. Sak ve thlang aw Maw Christian!

e. A thlumduahdo ( Honey ) ( V.103 )
Khuaitizu hnak ih thlum sawn Pathian thutak a si. A si nan leitlun khal hin cuvek ih thlum, kan nun ah hin a thlen ter ve ttheu tik ah Pathian thutak a thlumsawn tu kha pial san in leitlun ih pek mithlumzet zet pawl hi vawi tam pi kan hril ngah pang ttheu. A si nan leitlun ih pek mi pawl cun kan nun ah diriamnak tak tak in pe thei dah
lo. Naa kan ti mi pawl an na sin sin, kha kan ti mi pawl an kha sinsin. A si nan Pathian thutak Khuaitizu hnak ih thlumsawn diktak cun kan nun di a riam ter. ( Ps. 34:8, Tep ve aw. ) ( Job. 23:12 )

f. Mei in ( Lamp. Vs. 105;130 )
Zumtu kan tlanlennak hi Thim ih tuam ring ring mi Khawvel a si. Kan rinsan ding le kenkawh ring ring ding mi cu Meiin vek a si mi Pathianthutak Tleu hi a si ( 2 Pet. 1:19-21 ). Hi Pathian thutak tleu cu thulunnak nun thawn na ken tik ah nafehnak ding karbak pakhat hnu pakhat a lo hmuh vi vo ding( 1 Jn. 1:5-10 ). Detmei vek ih hlapi
tiang tleunak pe thei ti seh la kan duh viau ding nan, zumtu hi kan zethluh pang ding. Tuisun ni tiang zumnak ih ke na kar mi hin thaisun ih na karbet vivo danding a thutak Bible hin a lo sim/ hmuh vivo ding.

g. Thilri mankhung ( Great spoil ) ( V. 162 )
Hicang thei fiang ding ah, Ralkap pawl ih ral an do tik ah an va nehmi raal pawlih thilri hmuahhmuah kha an laksak ih ralkap farah pawl pek an si ttheu. Farah zet zet ralkap pawl hrang ah cun lennak/ nun khawong semremnak ah an hmang. A sin an hi thliri mankhung a ti mi hiawlsamte ih ngah an si lo. Mitampi in an nun an hloh phah, Pathianthutak ih mankhunnak kan nun ih kan co thei nak ding ah awlsam te in a ngah lo. Pathianthutak malsawm mankhung hi co ve lo ding ih in dawn kham ring ring tu, Setan le a ho pawl, Tisa nak, zetnak (Laziness) pawl hi kan do ring ring an ttul. Ziang vek ih harsatnak le buainak a um khal le kan pah tlang ih kan do hi a phu hrim hrim ziangah ti le a thutak ih si kan ngah ding mi hi an man khung tuk. (Lk.11:14-23)

h. Kan ro comi ( A heritage ) ( V. 111 )
Bible, Hi tluk lawmam ih ro sung lawi cu! Hi pathianthutak Bible hi kan kutsung ih a thlen thei nak ding ah Mitampi in an nun an rak liam hi a va rak sunglawi em. Kan thinlung nuamtertu bik Bible a si. Thin
naa le kekkuai mi pawl hrang khal ih kan dam nak. Hi thutak ka ta, Pathian hnen ih si a ra mi kan co mi rosunglawi a si. Leitlun thilri mankhung kan neih mi hi Pathian thutak rosunglawi hlei ah Pathian in
in bet mi fang lawng an si hai, a man khungbik mi ro ( Bible ) hinunnak ih nei si lo in leitlun thilri lawng a si le a phawhawng men kan nei ti nak a si. A thutak Bible neitu ( Nun ih hmang/ thlun / Duh/ etc... ) lawng lawng hi ro sunglawi diktak co tu cu kan si.

II. Pathian thutak Bible ih in tuahsak/ pek mi pawl

1. Thlawsuahnak in pe ( It blesses, V. 1,2 )
Pathianthutak Bible hi siar, theih le nunpi nak hin nun lungawinak le
malsawmnak kan nun ah a thlen ring ring. Kan siar, theih le nunpi nak
hmang hin midang hrang khal ah malsawmnak le nunlungawinak a thlen pi
ring ring. Hi cabu Bible hi malsawmnak le nunlungawinak thuthup in a
khat, siar, theih le nunpi teng teng a ttul. ( Ps. 1:1-3 )

2. Nunnak in pe ( It gives life, vv. 25, 37, 40, 50, 88, 93 )
Hi Pathian thutak Bible ca ih simzirh mi hi zum / pom nak in
kumkhawnunnak in pe ( I Pet. 1:23 ). Ziang ah ti le hi thutak Bible hi
"Cinung," Heb. 4:12 asi. Hi pathianthutak kan nun ih kan pom le thlun
le ve ten kan nun rocar le cau tak khal cu in hninghno ter in in
kaitho sal in in tthangphawk sal.

3. Caknak ( thazaang ) in pe ( It gives Strength v. 28 )
Pathian thusuak Bible ih simzirhmi par ah kan tthumawk leveten cahnak
kan ngah cih ( Mt. 4:4 ). Ziang ah ti le Hi thutak Bible hin cahnak le
thiltitheinak ropi zet a nei ( Heb. 4:12 ), cui thiltithei le cahnak
ih a khat mi thutak Bible cu kan nun ih kan lakluh ih kan thlun le ve
ten thiltitheinak kan mah ah a um cih ve.

4. Zalennak in pe ( It gives Liberty, V. 45 )
Leitlunmi hmuah hmuah suak thuneihnak hnuai ah kan um ttheh, sual hin
a uk in in uk ( v.133 ). A si nan thulungawium zet mi cu cui sual ih
uknak le ttemttawnnak sung ih si in Thutak cun in luat ter ( Jn.8:32
). Pathian thutak zum le pom lawng lawng hin zalennak famkim le diktak
hi kan nei thei. A tongkam suak a thutak hi kan zalennak diktak cu a
si ( Js. 1:25 ).

5. Fimnak in pe ( It imparts wisdom, vv, 66, 97-104 )
Cabu tampi kan siar hin fimnak le theihnak kau le tam in neih ter. A
si nan Pathian catuan hawlhtlang ih fim nak taktak cu Bible lawng ah
kan hmu thei in Bible siarnak lawng hin kan nei thei. Kan ral pawl
hnen in si she, zirhtu saya pawl hnen in si she, kan rualpi pawl hnen
in si seh, theihding le zir ding tamzet a um ko nan, fimnak tak tak in
pe thei lo. Thlarau fimnak cu Pathianthutak Bible lawng lawng ah hin
kan hmu thei, cuithutak cu siar / theih / le thlun nakin Pathian
fimnak cu kan nei thei. Degree sang zet nei/ kum lam khal ih
Experience nei ttha zet zet pawl hi tihzah upat thlak an si ko nan
Pathian thutak fimnak a tel lo cun a famkim thei ngai ngai lo.

6. Rualpi ttha in tuahsak ( It creates friends, v. 63 )
Pathianthutak theih le theihmi par ih a tak ih nunpi nak hin rual
ttha a lo pe vivo ding. Pathian fa le hrang ah cun Pathian ttihzah le
a thu thluntu hi kan rualpi ttha bik an si. Hi leitlun kan tlan lennak
ah hin khawvel thian le rual hi kan nei ttheu, cui pawl cun Pathian
thutak zin ih si hin len le hminthannak in si seh, leitlun fimnak
hmang in si seh zin dang ah in hruai ttheu. Pathian thutak Bible lawng
uar fet fet pawl hi kan pawk fet fet ih kan kawm ring ring a ttul cu
lo le mualphonak in in man pang ding ( v. 31 )

7. Vansaan caan ah in hnem ( it gives comfort, vv. 50, 76, 82, 92 )
Psalm 119 sung ah hin vawi 60 lenglo hi harsatnak le vansaannak pawl
hi a sim lang. Cui cangantu ih vansaannak le hrehumtuarnak pawl ih
netnak a nun ih hnemnak cu a thutak Bible hmang in a ngahsal thu a
tarlang cih ring ring. Tui kan san zumtu pawl ih nunnak khal ah
harsatnak le vansaannak in kan khat caan ah hin Hnangamtertu,
Thiangthlarau kan sung ih in cencilh nak hin vanlam hnangamnak cu a
Thusuak Bible hmang in kan nun ah a thleng ter ring ring sal.
8. Zin dik in khihhmuh ( It gives direction, v. 133 )
Zumtu nitin kan nun hi karbak pakhat hnu pakhat hmainawr ih ke
karsuak vivo nun a si. Cui hmainawr ih ke kan kar in kanfeh caan a um
rual ah a tlan ih kan tlan caan tla a um theu. Ziang ti vek ih hmaikan
nawr khal ah A thutak Bible hi zindik le ttha in khihhmuhtu ring ring
a si ( v. 32 ). Cu ruang ah kan Pathian ih lam hruainak kan nun ah
kan beisei ih thlaza kan cam nak khal a si. Lam in hruai ih zindik kan
zawh vi vo thei nak ding ah in khihhmuh/ in zirh vivo ding in thlacam
ih kan dil nak cu a thutak Bible hmang in a nih cun in let sal ih in

kaihruai ( vv. 35, 116,117 ). Peh sal leh ding

Pathian in malza lo sawm vi vo hram she.

Pastor James San Thawm Thang

N.Okkalar GBC

Yangon

THUFIM LAWR KHAWM

Himi cu a dik a si ti-ih na ruahmi thudik cu, Nangmai’ hrang lawngah si lo-in, Mi hmuahhmuah hrang khalih a dik a ṭul.

Ti (Water) cu cat bang lo-ih a luan lawngah a thianghlim bangin, Minung khal tha thlah lo-ih kan zuam ringring lawngah kan ṭhangso ding a si.
Nu le Pa zirsang an si lo ruangah thanau ding a si lo; Kanmah zirsang lo kan si le, Nu le Pa tha kan nau ter in an hmai kan bal ter sawn a si.

Na Nu in ziangtluk in a lo awi rero hmanah, Nangmah rori na ih lo cun na itthat dah lo ding.

Pangpar a lo tu cun, a lawhmi pangpar ih mawinak lawng a hmu. Asinan, Pangpar cing(phun)tu cun, hmuan sungih pangpar hmuahhmuah ih mawinak kha a hmu ṭheh.

Ca a siar lomi Milai cu Sangkate a um lomi inn vek a si.

Thaisun ah ziang a cang ding timi, theih cia a si lo ruangah, tuisun ah a ṭha theibik in ziangkim tuah ding a si.

Farah hi ningzah ding a si lo; Farahnak khur sung ihsin suak dingih zuam lo lawng khi ningzah ding a si.

Tim a tuah ciatu cu vanṭhatnak in a duhsak cuang.

Eng hmuahhmuah khi, Ni ti-in kan ko cuang lo.

Kedam a siat khalle feh a theih lai thotho; Beiseinak na hloh ter ahcun hlawhtlinnak lamzin ah feh a theih nawn lo.

Van Thawng Thang

A lo khaltu hi na thei fing ngai ngai maw?

Psalm 23 ih thawtnak le manhlatnak theifiang ngaingai ding ah, 1. Tuu
khaaltu le Tuu ih dinhmun hi theih fiang zet a ttul. 2. John 10 thawn
siar kawp teng teng a tul. Cu lo ah cun Pathianthutak ih manhlatnak
hi kan nun ih a pawh ngaingai thei lo theu.

1. The Lord ( Bawipa )
Bawipa ti ih kawhtlak si ding cun, milai ih ttulsammi hmuah
hmuah,( Eg. Ei le in, silh le fen, harhdamnak, etc.....) a te bik ih
si in a tum bik tiang, Taksadan, Thlaraudan ih ttulsammi hmuah hmuah
supply ttheh theitu lawng hi "Bawipa" ti ah kawh theih a si. Curuangah
, " Bawipa" ti ih thlakancam le ve te hin rinsantlak, kan nun ih
ttulsammi hmuah hmuah pe thluh ( supply ) thei tu a si zia kha kan
lang fiang ter sin sin.

2. Ikhaaltu ( My Shepherd )
Psalm hlaphuahtu hin , " My," " Keimai," ti a hman mi hin a nun ah
Bawipa hi a ta neih in a nei bepbep ti nak a si. Hi vek zumtu hi tuini
ah kan tul tuk. Khaaltu ( shepherd ) ih hnatuah tamzet lak ih ta mal
lai vun tarlang duak seh la; ( a ) Tuu khaal tu cun hmunhla ih sin a
khaal dah lo. Tuu pawl kiang ah a umpi, an lak ah a tlangleng ve. 

Cu vek in kan Bawipa Jesu hin hlapi ih sin in khaal dah lo. Kan kiang 

nai te ah in um pi (kan sungah a rung nung) ziang vek caan, hmun le

 dinhmun kan thlen khal ah. ( b) Tuu pawl ih tlaksammi a theih sak thluh, 

A tuah sak thluh. Cu vek in kan Bawipa Jesu in khaal tu hin A tuu asi mi 

nang le kei hi, kan ttul tlaksam mi in theih/hmuhsak thluh hman si lo in, in tuahsak ( supply ) thluh. ( c ) Harsatnak, ttihnungza lak ih sin a kil him. 

Tuu khaal tu hin ziang tik hman ah a tuu pawl hi a mit in zoh men in a 

khaal dah lo. Ziang tin kim ah a bawmbawi, a thlangam, a kil him ring ring. Cuvekin kan Bawipa hin in kilkhawi ringring. ( d) Tuu khaal tu cun tuu cu

 a kaihruai, zindik a khih hmuh. Tuu pawl ih feh nak ding cu Tuu khaal tu

 hin a kaihruai in a khihhmuh ring ring ih a dung in Tuu runrual in an thlun. Sual le a thiltitheinak hmuah hmuah neh thluh ih nehnak nun thawi hmaiin hruaitu Kan Bawipa Lal Jesu hin in khaal in inhruai ring ring.

3. Sammi zianghman ka nei lo ( I shall not want )
Hi leitlun hi duhkimlonak ram, ngahsun le neihsun khal ih diriam
thei lo, duh bet ring ring kan si. Cuvek leiram ih tlangleng ve sisi,
sammi ka nei lo ti hlasak hi cu a ropi lutuk. ziangruangah Psalm
hlaphuah tu hin hi tin hla a phuah? Nitin tuulsam mi pe tu ( supply )
tu Bawipa hi a ta neih in a neih ruang ah a si. Ziangkim pe tu (
supply ) tu Bawipa hi na Bawipa/ ka Bawipa ti in kan nun ah kan bulpak ta neih ngaingai maw? Kan neih mi Incawmtu kan Bawipa a si, a nih in ziangtik hman ah in tlansandah lo, in khaal in in kilkhawi ring ring (My shepherd) asi. Kan nunnak ah hi HLA hi kan sak thei nak ding ah Pathian in malza kan zaten in sawm cio hram seh.

Pastor James San Thawm Thang
N.Okkalar GBC
Yangon

Ziangruangah "Sam 23" Hi Kan Duh Zet?

Thuthlung thar sung ihsin John 3:16 hi mitam bik ih theih le duh mi na si vekin Thuthlung Hlun ihsin Sam 23 hi mi tamzet ih theih mi le duh mi a si ve. Zumlotu hrekkhat pawl hman in an thei ve cu teh!  Sam 23 pumhlum ih by heart- a luat ngah kan tampi ding ka zum. Nuahak tete hmanin an theih zet mi a si. Ziangruangah kan thei zet lawng si lo in kan duh zet a si pei? A san a um. Cupawl tla cu a hnuailam ah ka run tarlang duh.

1. Hi Sam 23 hi Pathian lung tongtu Siangpahrang David ih phuah mi, ngan mi a si. Ziangtik can ah a ngan? David siangpahrang a ttuan lai, kum khal upa lam a si can, a sungsuak fapa hmel ttha hmin thang Absolom in ral a tho ih a pa siang-pahrang sinak cuh in a pa a do ih,  David cu siangpahrang runinn khalah um ngam loin a suk a so ah a tlan lai fang, ei in ding tthittha a neih lo can, riahnak tthittha a neih lo can, ttha tei, a it thah thei lo can, a doralpawl in ziang tikah in run dawi man dingih in that ding ti ih thihnak thlan khur kiangih a um can, beidawng vansang ih a um can,ah  a mai nunnak ihsin a hmuhton mipawl phuansuah mi le ngan mi a si ruangah a si.

Harsat beidonnak pittawp, mangbang vansang ih kan um lai can ih kan nunnak ih kan tuan mi, kan ti mi pawl hi hmual an nei thei zet. Hla khal tampi hman seh, harsatnak pittawp an ton can ih an phuah mi hla pawl hin mi thinlung a neh ce.

It Is Well With My Soul (Ka Thlarau Hrangah A Ttha) ti mi hla phuahtu hi Horatio Spaffort a si. 1873 ah cawlh can la in a nufa-pawl thawn England ih Moody le Sankey Evangelistic campaign ah feh an tum. A nupi le a fanu 4 pawl an feh sungih an to mi lawng let in tipi thuanthum sungah a fanu pa 4 an thih ttum ih a phuah mi hla a si.

Lei tlun zumtu tampi in hi hla hi kan ning thei lo, kan duh tuk si lo maw?

Sak tinte mi nun a tham ringring. Harsat mangbang, vansang le riahsiat lungngai ih a um can, thinlung kekkuai ih  a phuah mi hla a si ruangah a si.  

What A Friend We Have In Jesus  (Rual Ttha Bik Jesu) hla phuahtu hi Joseph M. Scriven a si. Amah hi  1819 Banbridge, Iraland ram ah a suak. A kum 25 a ti ah fala nu a duh zet mi thawn tthit aw ding an si. An tthitawk zikte ah a nupi ding mi a duhdawt zetmi nu cu accident in a thi. A thin na in Canada ah a vai. Tlawng saya a ttuan. Cunah ih um fala Eliza Roche thawn an duh aw ih tthit aw ding an si. An tthit awk hlan teah Eliza Roche  cu bese zet in a na ih a thih san lala. Joseph M. Scriven cu Pathian duh zet mi a si ih, Plymouth brethren pawl thawn pehtlaihawknak neitu a si. Joseph thin naa, riatsia le ninghang ih a um lai ah hivek can khalah rual ttha bik Jesu ka nei a si ti mi hi a ngan suak. 1834 ah music thiam Charles C in hla awthluk  a tuah ih tui ni tiang leitlun hmun kip ih um Christian pawl in kan nin thei lo mi hla, kan duh zet mi hla a rung cang tata.

Harsat beidon can ah kan zir bik ih hivek can ih kan tuah mi, sim mipawl hi an sunglawi thei zet, mi nun an la thei zet, hmual an nei thei zet.

# David in hivek can ah BAWIPA cu ka tuukhal ttha a si, I khaltu a si, tlasam in ka um hrimhrim lo ding a ti thei a si!

# David in hivek harsat can ah BAWIPA pumhlum in a rinsan thei thotho.

# David in BAWIPAI' kilvennak, cawmnak, umpinakpawl a tak in a nun in a tep.

# David in hivek buianak a ton canah BAWIPA ah rinhngehnak a nei thei thotho.

# Daivd in ka thi hrimhrim lo ding, BAWIPA in i hum ti a theifiang, a rinsan.

# David in hivek can ah BAWIPA ih thlawsuah a siar thiam thotho.

# David in hivek can a ton tik khalah Pathian a thangtthat thei thotho.

# David hivek can ah BAWIPA ah a tthumaw, a hngataw thotho.

# David in hivek can ah nehhnu ah kumkhua in BAWIPA thawn kan um tlang ding

   ti a thei fiang cia ih Amah a rinsan pumhlum. (Sam 23:1-6)

 A va ttha ve! Sam 23 hi a ttha tuk lawmmam!  A san cu hipawl ruangah a si.

Pathian a thar in David vek nun in pe cio  hram seh. Amen!

Pastor James Van B Cung

BC, MI

DODALNAK HI CAH SINSINNAK A SI

DODALNAK HI CAH SINSINNAK A SI

Raldonnak ih siangphahrang antimi Alexander the Great (356-323 B.C.) cun India khua mual tlangpar ihsin khua a cuan ih do ding tlak le khing ding tlak ral a hmu nawn lo ruangah a ttap ciamco.(When Alexander of Macedonia was 33 he cried salt tears because there were no more worlds to conquer.)

Second war world lai ih dokalhnak nasa taktak kar lak ihsin hlawhhlinnak co vivo tu England Priminister Wilson Chruchill (1874-1965)  cun "in dotu  pawl hneahah ka lungawi.Anmah ruangah ka cak sinsin" a ti hnge hnge.

Abraham Lincoln (16th President of the United States) khal cu awlsam zet in President a ngah lamlam lo.Donak nasa tuktuk a tuar. Tlaksiatnak raptlak taktak a tawng hnu netabikah President ah a cang.President a cang hnu khalah sal nei duh pawl ih dokalhnak raptlak tuktuk a tawng thotho.Asinain USA ih sal suahnak thuanthu roling cuai thei lo tuahsuaktu ah a cang.

Tui ni can ih "The only one most powerful country in the world" kan ti thei mi USA khal a pian ter ihsin tui ni tiang dotu, eltaitu ngah bik a si ringring.Cuticing in a tthangsonak ih zo hman ding an kham thei lo. Ralring pah ing in a cak deuh deuh.Zo hman ih do rual lo ram ah a cang riangri. "Donak hi Cak sinsinnak a si"  ti hi a fiang ter nasa. 

Leitlun le van khal ih mi ropi bik ding mi Apostol Paul cun "Doawknak ttha cu ka do zo" (2Tim, 6:12) a ti." Zumnak doawknak ttha cu do aw, Kumkhawnunnak cu pawk ringring aw" (1Tim, 6:12) a ti bet.Paul hin donak hi tlaksiatnak a si lo zia a fiang tuk.Curuangah (Filipi, 4:12) ah "Cahnak I petu Khrih thawnin ziangkim ka tuah thei" tiin raltha zetin a au rumro theinak a si. Christian hmasa pawl khal donak an tuar tam poh le an cak sinsin.

 Curuangah in huatu le in dotu hi kan ral an si hrinhrim lo.Cak ko ih in tuahtu sawntu an si. Nun fimkhur thian ko in zirhtu sawn an si. Pathian kan rinsan sinsinnak dingah in bawmtu ttha bik sawn an si. Kan tlin lonak in hmu ter tu thlalang ttha bik an si. Dokalh tlak kan si ruangah Bawipa thangthat in lungawi thu sim sawn ding kan si. "Ihkhun par it ringringtu, mi zo hman in an do dah lo" ti thufim khal a um.

Israel pawl ih an pu bik Isaac  khal kha Abimelek in nehsawh zet in a do ringring.Harzet in Tikhur an laihmi "Esek" le "Sitnah" khal awl zet in an lawn sak men. Isaac a beidawng lamlam lo. Tikhur cu a lai sal ih "Rehoboth" luatnak le nehnak ttha bik a co thotho. Culawng hman siloin malsawm luangliam (Laihpuai) "Shiba" a co bet a si kha.Hlawhhlinnak nasa taktak co pawl hi donak pah tlang tu lawngte an si.

Mi dokalh (Watana) pawl le thil a sia lam(Negative through) pawl hi Setan ih hmanrau thabik an si theu.Pastor an do ding. Kawhhran ih Pathian mihman deuh pawl an do ding. Anmah hnak in thil ti thei deuh an do bet ding. Pathian thu ah sual thei lo Thlarau mi bik vek in an um ding.Asinain thlarau nat vei ( Tuitoo) natnak nei an si. Lungmit in tluk an man ring ring. Anmah ah hin lungawinak hrimhrim an keng tel lo. "Doawknak le tawhawknak pawl hi khui ihsin an ra? A doaw mi nan taksa pengpawl lakih cakhiarnak ihsi ra suak mi an si lo maw? (James, 4:1-2) Himihin, Mi dokalhnak hi setan ihsin a ra mi a si zia a lang zet.Mi dokalh hmang cu Setan ta a siih Mi dokalh hmangtu cu Setan ih fehnak Hell tiang tthaso le phur zet in an thlun vivo ding ruangah ttih ding hrimhrim an  si lo.

Cuhnakcun Bawipa ih in pek mi kan tuah dingmi le kan tuan dingmi  ral ttha zet in tuan ding sawn kan si. "Pathian cu kan lamih a ttan ah cun zo in in do thei ding" (Rom, 8:31) a ti vek in Pathian thu sawn hi buaipi ding kan si.In dotu kha Pathian duhdawtnak  thei ngah ding  thlacamsak sawn ding kan si.

Dodalnak hi ttumsuknak a si hrimhrim lo. Zumtu felfai taktak hrangah cun dodalnak hi cahnak sawn a si. In dodaltu hi kan Mission field an si. Ttih ding a  um lo. Setan cu do uh, cule a lo tlansan ding. (Jame, 4:7).

Dodalnak hi cah sinsinnak a si.

Thian Awi Sang

Indianpolis, IN

Ziangmi teu saw " Duhdawtnak" kan timi ih umzia cu...!

Ziangmi teu saw " Duhdawtnak" kan timi ih umzia cu...!

Hminsin: duhdawtnak phun tamzet kan thei cio zo ih, a dang

Jh Thang Ce Lal Zongte

hmuahhmuah kan vun tanta kei ih, Pathian, asilole Thlarau lamdan ih Duhdawtnak timi thupi ihsin, 1 Corin 13:5-7 sungta vial in kan zohzir tlang ding. Hihi Dake Study Bible ih in zirh tumdan cekci asi..

Duhdawtnak Ih hmin / sungih telmi pawl:

1.  Thinsau nak/ zawiawi theinak= cawhrawi lo ih duhdawtnak, duhdawtnak thianghlim,( Patience-- love passive): sup tentonak; nawtawk dudo tel lo; zawi thei; Zumnak/ ringhlel lo; ruahsan in le tuar tento thluh theinak....( 1Cor. 13:4,7).

2.  Zahngainak , lainat duhdawtnak, zawnruahnak tuahnak ih langter, ( kindness= love in action) : thahrum le hrothaknak tel dah lo; hramhram ih tuahtir le fialnak um lo; simvek ih tuahnak/ bum kual dah lo; porhaw ih hngalhnawngnak tel dah fawn lo, ( Cg.4)..

3. Tirhsiannak, zawnruah zaidamnak tumzet le duhsaknak tumzet thawn, ( Generosity= love in competition ) : iksiknak le thiknak tha lo tel dah lo..,( cg. 4)..

4. Phahniamawknak le Lungsung duhdawtnak taktak thawn ,  kengkeng lo na ih dawtnak,( Humilility= love in hiding) : porhlang kengkeng ciamco lo nan duhdawt taktaknak; tongkam  asilo tinak, a taktak tei Lungthli tei duhdawt..,Zawnruat thotho...(cg. 4).

5. Zatlang nun le Pawlkom lakah Duhdawtnak langternak,( Gourtesy= love in society) : Khawtlang le mi senpi lak khal ah, duhdawtnak langter tinak famteh...! A polite ringring;  Ziangtik hmanah, khuihmun khalah, danglam ih tlengaw dahlo, tihzahnak le Upatnak tel cih...a va thatak em, ( Cg. 5)..

6. Mai zawn lawng ruatdah lo; duhdawtnak famkim,( unselfish = love in essence) : a mai hmaka sial tiattiat le Dunham teuteu ih um, nung dah lo in, midang thatnak a ruat, a tuah. Phuba lak a tum dah fawn lo, ( Cg.5).

7. Supawk theinak le thinsau theinak a vun nei tento; nin le ngei umza; Beidawngza in a um dah lo,( Good temper-= love in disposition) : huat thlala le mi ti hngirteu in a umdah lo...,( Cg.5).

8. Dingfelnak in a khat; tuahsuaknak ah lang, ( Righteousness= love in conduct). : sual le thil tha lo ah alungawi dah kel lo; midang ih thiltha le thilfel an tuah ding duhsaknak in a khat ringring...a thinlung a pholang vungvo lawk mei dah fawn lo; ruahsan theih le zumtlak in a um ringring; a thin asau in a sup thei famteh....duhdawtnak ahcun, ( Cg. 6,7)..

9. Tluangtlam, Tlaitluangzet in a um; a nundan a cangkang in asang, ( Sincerity= love in profession) : Diknak le thatnak in a khat; a mah le amah a khaisangaw in a aukio in a hliraw ciamco dah fawn lo...duhdawtnak ih mizia timi a Nunpit le a neih ruangah, a cangkang in a fimvar in a duhnung um in a tlaitluang ringring thei fawn...m( 6,7) ...

Hihi Zumtu diktak ih Mizia le sinak asi ko nan; Chin Miphun hin kan tlasam maw, kan tul Cuang sawn kan ti ding ha ke...a bangaw ko...

Kan tulmi, Ka tulbikmi, nan neih dingmi, Ka neih dingmi, kan congahzomi le kan hmansuak dingmi an si hi...!

Khrih ah...

Jh. Thangce Lal

Casiar Thlarau

                                    By - Nei Cuan 

                  Thufim pakhat cun, “Uicang a bo tikah ruahnak mi a pe,” a ti. Uicang rual bo lakah ui budelh khal an rak hrolhawk ṭheu bangin, calaimi upa lungfim cangan thiam cun siar nuam le hlawk thlak takin an ngan thiam ding ti thei cia in mai um hmunah “casiar thlarau” kan rak bopi ve hnik pei.

                   B.C 850 kiangkap ih Greek mifim khawruat thiam le cangan thiam hminthang ropi tak Homer cun, “Casiar na paih lo ahcun mifim na si dah lo ding,” ti’n a ruh le hlikhlok lang tiangin a rak simfiang fukfo rero zo.

                   Ka rualpi dingih awm ang tak Benjamin Disrael cun, “Mi relsiat hmang ṭheu pawl khi calai le thiamnak ih tlasam pawl an si,” a ti hngehnge. Ben hi amai’ san ( 1804-1881 ) ah mirang vuankyi chuk rak ṭuan bantu, politician le cangan thiam mi maksak tak a rak si dah. Hipa hi cabu pakhat cun zirnak nei lo tlawngkai dah lo rori mi a si ti’n a ngan. Ziangtluk in ca a siar ding ti cu a dinhmun in a tarlang.

                   Casiar duhnak thinlung nei lanta thei dingin a san ruat phah in nuam nai te’n siar suk vivo hrih ko aw. Mirangpa cangan thiam le zuknung lemcan thiam takih ngan suak theitu Sir Richard Steele cun, “Leknak cu taksa hrangah a siih casiar cu thinlung hrangah a si,” a ti. Casiar hi an va rak ka thawtpi lawmmam ve.

                   Mi hmuahhmuah in misual an ti ciomi Israel mi ziangmaw zat rak that cimit thluhtu Adolf Hitler khal casiar hi a rak ngaina ve hle ti hi a ṭongkam ah kan hmu thei. A simmi cu, “Casiar ruangih thiammi hi zirzoi ruangih thiammi vek thotho a si, a ṭulmi cu hminsin in ṭul lomi cu hngilhsan men ding,” a ti. A simbet hrihmi cu, “Cauk pohpoh cu ka rak siar nawn sal rero ṭheu, rawl einak ding sumpai ka hawl sung le ka itthat tikcu can siar lo cu casiarnak in ka cemter, cu ti’n kum rei lote sungah fimthiam theihkaunak tampi ka ngah, cuih ka casiarmi pawl sungta a ṭhami cu la in tuisun nitiang ka hmang,” tiah a ti rori thei ta riai. Hruaitu pitling hmaisa pawl cun casiar hi rawl ei le itthat tluk ah an rak ruat a si hi. Casiar cun mi a va ti pitling thei lawmmam ve. Keikhal daithlang loin ka siar vivo hrih ko ding.

                   France ramkhel hruaitu ropi Richelieu cun, “Mi tlaitluangbik ih canganmi tlarruk in hmuh uhla amah awh theinak cafang ka hawl hmu ding,” a ti ngam. Casiar thlarau le idea a va co ngah na sa ve ka ti. Rene Descartes in, “Khuahlan cabu ṭha hmuahhmuah siar ngah cu anmah mithiam hmaisabik pawl thawn be aw ngah rero thawn a bang aw,” a ti. Anih khal France thotho a siih mifim khawruat thiam le kanan thiam hminthang ropi tak a si. Rene cu hruaitu hmaisa miropi pawl ih thuanthu a siar paih zawng a si hi! Mai paihmi siar a ṭhabik ding a bang.

                   Tulai san nunau sisehla ka kom paihzet dingmi fala nute Apoorva timi cun, “Ka nauhak lai ihsin thuanthu le nun thuleng a phunphun nitin ka siar ringring ṭheu ruangah, hiti vekin cangan thiam dinhmun ka thleng,” tiah huaisen takin a relsuak ngam ve mai. Hinu cu nunau pawl ih thazang laknak dingah a ṭha hleice cuang ka ti. Nauhak upa ti loin mi cun casiar thlarau hi an nunnak laimuril le rawl thawbik ah an rak hmang zo a si hi!

                   Kan theih ṭheh zomi le Christian san thuanthu sungih siar nuam le ngai nuam kan tibik ve mi thuanthu neitu Genevi khal mangbang vansannak a ton taktak ih hramlak ramṭhing tupi rulbuk diaidiai sungih ṭihnung ramsa rual lakah zukneng pinu hnawifawh cop ringin cau duahdo ih mual a liamzik cuahco le ruahsannak ni eng mawi hngak ih tikcu can a hman cuahco lai khalah a um har lungleng tuar lo ah lungpuk kuasung ihsin, “Cabu siar ding fangfang tal cu um sehla aw!” a hawn ti ṭenṭo thei ṭawkṭawk lai a si kha! Hivek ih casiar paih le ca ngaina hi zirsang cathiam le calaimi pawl cun darling dingah an duh cuang ka zum rori. Ka pi Genevi hin thazang i pe tuk lawmmam, cikuang ṭha rori a si ka ti. Ka mitthlam ah a thuanthu bu in hngilh ni um loin i zel ringring.

                   Tuluk thufim cun, “Nithum sung casiar loin um sehla, calai ih a thawtnak kan theih hngilh mai,” a ti. Mirang pawl cun, “Cabu leinak na neih lo le na hruh laimi angki zuar aw la cabu lei mai aw,” timi thufim an nei ve thung. Kan casiarmi in kan thinlung in mawng ti cu kan theih hngilh lo a ṭha. Sir Francis Bacon khal in, “Casiar in mi famkim in siter, relkhawmnak in ralrinnak in pe, cangan in midik felfai famkim ah in tuah,” a ti. Casiar hi puan bangin an sin ih angki bangin nitin an nunnak ah an hruh ih lukhum bangin a sur a sa lakah an khum ringring.

                   Casiar lam ih ka saya a simi, ka uartukmi, cawn tlak nun neitu le ka rualpi ṭha dingih ka it zetmi Edward Gibbon cun, “Simrel suak fiang theih lo khop ih ka suahsem ṭhanlenpit casiar duh kuahkonak hi India ram hlawn thilri mankhung thawn ka thleng lo ding,” a ti ta riai aw. Mi cun casiar hi ro le hlawn thilri aiin an rak ngai poimawh in an duh sawn a si hi, kan va bangaw lo lawmmam ve aw!

                   Cangantu cun, “Casiar lo cu thimkhawzing sungah mitsing cingih tlanzuam aw rero vek a si,” a ti. Kan Bible in, “Jesuh in a siarmi cazual cu a zual sal ih a kiltu ih kut ah a pek ih a to,” a ti. ( Luke 4:20 ). Casiar hi tlawngkai pawl ta lawng a si loih a siar thiamtui’ ta a si. Casiar hin mi nun a thleng danglamter thei ih pitlinnak lamzin ah in hruai ṭheu. Casiar hi ihthat le rawl ei kan ṭul tluk ih ṭulmi a siih tangka kan duh tluk in “Casiar Thlarau” hi kan duh dingmi a si.

 Thufi

Ziangruangah Linghninn, meikang, Thlisia, Tilet tho pawl Pathian in a sian?

Ziangruangah Linghninn, meikang, Thlisia, Tilet tho pawl Pathian in vanduainak harsatnak thlen a minung pawl hrangah a sian?

Ziangruangah Pathian in hi vanduainak harsatnak thlenthut a sian? “Linghninn,

meikang, Thlisia Tilet tho, ramkang, vanduai harsatnak phunphun rin lo pi ih thlen a siang a si pei? Hi riahsiatnak a thlen ruangah mitampi in Pathian ih thatnak  ti mi cu ziang a si tin thusutnak an tuah. Hi mi hi ninghannak le riahsiat za hi tikcu can nei ih kum tam tak dan ih thleng theu mi a si. Pathian ih thilti fuh lo mi thil vekih ruatin nasa zetin Pathian kan mawhsiat theu. A sersiamnak dan (Gen. 1:1)  ih sin kan zoh a si le Pathian ih thatzia hi siarcawk rual lo in kum zabi tamtak boruaktha le thlithiang, daihnak in pekih milai ih ruahsuah ban lo a man siarcawk lo si ti kan thei in ka ruat dah cuang lo cuhnak in a mawhthluk lawng hi kan thiam tawk a si. A tam bikih Vanduai harnak tlentu pawl cu (Hurricanes,) timi thlipi hi western India tlunih hrang theumi nahzi pa khat peng sawmsarih le pengthum hrawngih hrang theumi a si, cun (typhoons,) ti mi hi Philippines tipithuanthum par le a khawsung nuai theutu a si,  cun (tornados) hi hmun neiih hrang mi thlisia cakzet mi a si, hi pawl hi tlunlam boruak sia tlan khawm ihsin a suakmi harsatnak thlentu an si. (Earthquake)  Linghnin kan ti mi cu leilung tlep tete remkhawm aw pawl an derdai an thawn awk ruangih racang mi a si. (Tsunami) cu kan dunglam ih Japan le Indonesia

pawl ih thleng mi leilung sungih linghnin ruangih cang mi a si.

Kan Bible ih a sim dan ahcun Jesuh Khrih in thil hmuahhmuah a kai khawm theh tin (Colossians 1:16-17) ah in sim. Pathian in hi bang harnak rinlo pi ih thleng thut pawl hi Um (cang) lo ding in a kilkhawi thei lo maw si? Thei tuk e, van boruak parah teh thu a nei thei maw? Nei thei tuk,  Deuteronomy 11:17 le James 5:17. Numbers 16:30-34 sung pawl ih kan hmuh thei mi cu: Pathian in vawihnih khatah cun vanduainak rap thlak tak hi misual donak le sualthu thennak vek tlan a lang theu. Thupuan sung ih in sim dan ah harsatnak dangdang hi  tamtak a thlen ding thu kan hmu thei a si (Thup. 6;8, le 16). Hmansehla hi vanduainak thlengthut pawl hmuahhmuah hi Pathian ih hremnak a si theh pei maw? Si cu a si thluh hrimhrim lo.

Cuvek thotho in Pathian in mithalo pawlin thiltha lo an tuah ding khi a siansak, Pathian in sersiam mi parah ah sual a um ve zo ruangah a si nak vekih langtir a siang.  Curuangah (Rom.8: 19-20) ahcun Pathian in a fa le pawl a langternak ding can kha sersiam mi hmuahhmuah in an hngak hlap ngai ngai a ti. Ziangruangah tile sersiammi thil hmuahhmuah hi tumtah um  loih hloral men dingih rel cia a si. Cumi cu an mahih duh thu si lo in, Pathian ih duhnak in a si. Ruahsannak um laimi cu; cu tivekih harsatnak lakin Pathian in le an sal tannak lak ihsin zalennak thlen ding in hruai kirih fa le si ding ah a beisei. Harsatnak a um ruangah Pathian beiseinak a suak theu. Sual ih tluksiatnak in thil hmuahhmuah a siatsuah theh, leiparih kan duhmi le kan zawngsang mi thil hin a fiang zetin a theih theih. Sersiam mi hmuahhmuah hi siatral le zup ral ding lawng a hmabak. Sual hi vansiat vanduainak thlentu dingah cun a tum bik mi a si, cu mi cun thihnak natnak le tuarnak a thlen ter  si.

Ziangruangah leiharnak rinlo ih vanduainak a thlengthut theu ti cu kan thei thiam thlang ko ding ka zum. A sinan theih thiam harzet cu ziangruangah Pathian in

Tsunami ruangih Asia minung 225000 thih a sian? Ziangruangah saw Pathian in thilsia hmangih Katrina ram minung thawng tampi in le lo nei lo ih siatsuah thluh a sian? Thil pakhat cu hivek thil hin kan rinngamnak a run tham ih kan kumkhua nunnak thu a sunlawi zia in ruatnsuak ter. Hi vak harsatnak a thlen tikah beidawng lam lo in, kohhran Biak iin ah mipi a khatkhat in an khawmih an nunnak hi ziangtluk ih hloral awl a si ti an fiang sawn. Cu le Pathian ih thatnak an thei thuk sinsinih, mitamtak hlohralnak lakih sin an nunnak humhim an sinak mangbangza an thei suak. Hi thihhloh van siatnak hin mipi million telin an nunnak a thupit zia a hmuhsuah tir sawn. Cutin Pathianih humhimnak thei in harsatnak tuar pawl hrangah sum le pai a million tel in bawm duhnak thinlung an nei sawn. Christian pawl hrangah rangbawlnak tik cu can thaah cangin an hrang thlacamnak, bawmnak, awkam ih hnemnak thawn rundam thu sim theinak ding tikcu cantha a rak si fawn. Pathian ih thilti theinak cu harsatnak tawpkhawk lak ihsin thiltha maksak a thlenter thei a si. “Pathian in ziangkim an thatnak dingah hna a tuan a si ti kan thei” (Rom. 8:28).

Hla phuahtu pawl khal in

Harsatnak ka tuar lo cun ka vakhlo theu,

Harsa ih ka um hi ka hrangah a tha a si.

Nihannak a um lo cun Beidawn can a um lo cun

Lungawinak an par lo ding, Sui lam zin hruaitu an si,

Zion tlang bang hnin lo nun cu ka nei zo.

An vun ti thei hi leiharnak le buainak hin kan Pathian hmel a phen lo ih Pathian hmunak ah a cang sawn. Curuangah Linghnin, thlisia Phusing le Tilik pawl khal hi mi tamtak a nunnak an can nan, nunak liam le hlo pawl an hloh hnuah, nung damih um pawl hrangah Bawipa lo ih nun ngam nawn lonak ah a rung cang. Sersiamtu in in kil him zia kan theih lo sung khalih duhdawtnak thawi in kil khawinak kan theih ruangah lungawi in a mah kan thangthat sawn a si. Pathian a kum zabi telih ni khuatha tuahih thlithiang in petu thangthat si ko seh.

Recommended Resources: Where Was God? Answers to Tough Questions About God and Natural Disasters by Erwin Lutzer and Logos Bible Software

Tawng kam mawi sawn

Kan Laimi lakih tawng dik veve si si tongkam mawi sawn mi hman theu mi
1. Na va thau em ti ai cun na va hrisel hmel em?
2. Na va tawl em ti ai cun na va fit ve.
3. A hmel a sia ti aiah A hmel that dan a dang
4. A mit khat a caw ti ai in Mit khat tha kha
5. A mit a kai ti ai cun mi melh a thiam.
6. Na thin a tawi tuk ti ai in aih na rang deuh
7. Lo ih tlakrawih ih in tekin tlaitiang um pi man lo le Mi ban hlan ah rung
bang aw hlau ti aicun midang lo feh pawl zoh au la mi an bang nan
hmuh cun run tuan nawn rengreng hlau maw in lam pan in rung tlung
vurvo au ti khi an ngai a nuam deuh ding
8. Ca na thiam lo tuk maw si? ti ai cun Ca lam hi na cem kalzawng a silo maw si?
9. Kum ziangzat ha na si ti lawk aiin Media lam pawl in Christmas kum
ziat ha na hman zo tin interview ah an hman theu khi.
10. Ha a poh pa khati rel ai cun ha nei kha ti cun kan thei thiam aw mai a bang
11. Fa a rai puar tlang ti aiin a pum a lang ti tla
12. Ziangah i hai ti aicun ka lo bawm thei kei maw? (May I help you?) tihi a mawi tuk bang.

13. Buh thing ti hnak in Suan hmaisat ti a mawi sawn

14. Ngai zawng na nei zo maw ti ai cun vawihnih lo zoh tui hrang ah hmun a lawng lai maw?
15. Insang thu maw, Kohran thu maw, pawlkom pakhat khat ih hnatuan thu
kan rel le Ka ti, Ka tuah ti aicun kan ti kan tuah ti hman a mawi deuh.

Tisa dan ti lungawi zawng ih nung ding kan silo

TISA NUN TI LUNGAWI ZAWNGIH NUNG DING KAN SI LO      

(Rom 8:12)

I. Zumtu, hi hi kan nun dan ding a si.

A. Khrih kan zum veten a mai nun in peih, cucun ziangti nun ding a si ti ruat ve ding kan si. Pathian in kan parah aanaa a hmang lo, In luatter ih amah bangsal thei dingin in tuah (cang 10) nak ah Khrih nan sungih a nunah cun thlarau cu nan hrangah nunnak asi ti in sim. A sinan hi thlarau luatnak ih cennak hmun cu sunglam nun ih thuam mi a si ih lenglam ah cun leitlun pi in a tuam lai.

B. Kani nih zumtu pawl thlarau Pathian hnenah leiba kan nei ziangruangah ti le kan nun in thleng ruangah a si. Paul in leiba pek tul thu cang 2 nak ah hi in a sim Jesuh khrih ih nunnak thlarau dan cun sualnak le thihnak dan sung ihta in runsuak. Cu tin in runsuak zo ruangah kan mawhphurh ve thung cu; sualsal si nawn lo ih dingnak ih sal si ding kan si (Rom. 6:18). Zumtu in a hmaisa bikih kan theih tulmi cu kan Bawi (Lal) thar kha a si. Kan duhduh tuah dingin zalennak kan nei loih a mah zalennak petui lungawi zawng si kan tum ding a si. Ziangruangah tile Khrihih ding felnak ih kan nun zo ruangah a si (Rom 8:10) Hi Khrih ih sal si zo tui nunah cun tisa danah lungawi theinak a um nawn lo. Paul in Gal. 5:1 ih a sim vekin ziang sal hngawng kawl hman ah bat aw nawn hlah uh sal si lo ding in Bawi Khrih in a lo suakter zo a ti. Zumtu kan si vek in tisa dan hlawhtlin ter ding  hi kan hmabak a si lo, Hi tisa dan hi cu tluksiatnak hramthawk ihsin sualro kan  comi a si sawn. (Rom 5: 12: 8:10). Tisa dan hi kan ral tumbik a si ti ih ka thlirthiamih, ka tuah lo lawlaw ding mi a si. 

II. Minung ih sual theinak huham

A.   Zumtu pawl mah le mah tisa lam thu ruahnak neh ding hi, thil tul zet mi le kan tuanvo a si. Ziangah ti le kan nun neihmi hmaisa kha tisa a si ruangah, kan tisa caknak hi Pathian ih pek mi tin kan ruat pang lo hram kei uh. Hi pawl cu Pathian thungai lonak rahsuah sawn a si. Sual tuah theinak huham kan neih mi hi Pathian pek mi a si lo (Rom. 7:5; 8: 8). “Tisa sinak ih a sim duhmi cu; suahkeh ihsin sual hlawmpi sinak kha a si, cucu Thlarau ih doral a si. Hmansehla a cu tu takcu zumtu in kan hlawnhloh thei lo mi a si, a sancu tisa ih um kan si ruangah a si. Cucu kan taksa ah kan suahkeh ihsin sualcia in ka pian pi mi a si (Gal. 2:20; 4:14). Cuiruangah kan mah ih sual um dosak kan tul hi Pathianin a thei.

B.   Kan nih tisa lole taksa kan si sungah tisa duhdan ih nungding kan si lo. Tisa ih um ti mi in; thu pahnih sawh duh mi a nei. Tisa sal ih tang ti a si lole taksa saltang tin rel a theihih, kan nih hi taksaih kan um sung rengrengah kan tisa duhdan vekih nungding kan si hrim hrim lo. Zumtu pawl hi sual tisa dan thawi um kan sinan tisa dan ih nun hi kan ba lo (kan leiba a si lo) Kan sung ih a rungnungtu thlarau thianghlim duhdan ih nun hi kan leiba sawn a si. Bung 8:2 le 4 nakah zumtu pawl tisa duhdan ih nun lo ding kan hmu thei ih cun cang 12 nak ah tisa duhdan ih kekar le tisa dan vekih nung kan hmu lala. A sancu sual thilti theinak huham hi thlarau lawng ih neh theih a si. Ka nun neihmi Pathian thlarau hi ziang tlukih cak sual neh theitu ha a si ti theifiangtu pawl in nehnak an co theu.

III. Thianhliamnak ti mi cu thiamconak lawng ih si a cang thei

A.   Thiamcoternak ti mi cu Pathian in kan hrangah Khrih hmangin in tuahsak mi zumnak in a si. (Rom. 5:1) Khrih taksa ah in um tir. (1Kor. 12:13). Hi mihi taksa ih kan um sung rori ah Thlarau nun kan neih nak  a si. (Rom 8: 10) Cun Khrih in minung le Pathian rualremnak a tuah mi a si. Khrih in kan sual man leiba a thisen rori in in samsakih,Pa Pathian hnenah thiam in co ter a si. (Rom. 5:2).

B.   Thianhlimank ti mi cu leitluntaksa ih kan um sungah Pathian thianih nun kan hnenih um mi hmangin kan ti thei mi (kan neih theimi) a si. Kan sungih cencilh kan si hnuah cui kan sungih um Pathian hrangah nung ding kan si. Cu ti ih kan sungih sual neh sak ding ih in cencilh cun kan mi nunghlun sual tisa dan thawn an duhdan a bang aw nawn lo ih tisa dan le thlarau dan cu an do awk ringring nak san a si. (Gal 5:16- 18) To, Feh, Ding ti mi ca bu sung ah cun kan rawl pek tam mimi in an neh a ti. Pathian thu thlarau lam rawl maw na pek tam ding tisa thu ha? Mah le nunak cio ih kan san dandan in ka si cio ding. Kan hrangih nun khawnawmnak le lai hrang khal ih hriselnak malsawm dawn nak sawn cu thlarau ih nun hi a si.

By Amos Thang